Wandelnetwerk Noord-Holland

Van maart t/m juni weer het domein van de grutto en tureluur: de Loterijlanden.

Tekst en foto’s Joop Duijs

Als het moet, staan ze hun mannetje in Alkmaar! Nadat een paar maanden eerder Haarlem zich nog had moeten overgeven, knokten de Alkmaarders zich in 1573 heldhaftig naar de vrijheid. Het was het keerpunt in de oorlog tegen de Spanjaarden die nog tot 1648 zou duren. Als beloning gaf Willem van Oranje de stad het eeuwigdurend recht tot het houden van de kaaswaag. Die kaasmarkt en AZ natuurlijk maken dat de stad nog steeds ‘wereld’beroemd is.

Het waren indertijd harde tijden voor de Noord-Hollanders, want drie jaar eerder teisterde de Allerheiligenvloed nog de Nederlandse kusten. Egmond en Callantsoog waren door het water weggespoeld; de Heerhugowaard, Schermer werden nog grotere meren. Het Bergermeer, net drooggemalen, liep weer vol.

In dat voormalige meer tussen Alkmaar en Bergen ligt een mooi wandelrondje dat we starten aan de noordkant van het bus- en treinstation Alkmaar. We komen eerst door een woonwijk die is vernoemd naar het voormalige meer en in de jaren zeventig gebouwd als een van de eerste van de ‘Hoofdstad van Noord- Holland boven ’t IJ’. Het is er druk met jongelui op weg naar de Hogeschool InHolland en kantoorlui die even een sigaretje roken of een frisse neus halen. Als we onder de ringweg zijn doorgegaan, zien we vlak voorbij de hogeschool speeltuin De Batavier, waar vroeger het Pesiebad was gevestigd.

De winterzon schijnt op het ijs in de sloot.

De Bergerweg is voor uw verslaggever echt een Boulevard van Jeugdsentiment. Want er bevond zich niet alleen het Pesiebad, maar ook De Bedriegertjes. Met Artis, het Muiderslot of een dagje duin en strand een vaste prik voor schoolreisjes in de jaren vijftig en zestig. Iets verderop nog meer nostalgie: Extase. Befaamde discotheek waar je tot vroeg in de ochtend kon dansen en proberen een jonge blom te ‘versieren’.

Fraaie huizen in de Loterijlanden.

nmiddels jaren wijzer en grijzer steken we de Bergerweg over en wandelen de Loterijlanden in, het voormalige in 1579 weer drooggemalen Bergermeer dat zo drassig was dat alleen arme boeren het land wilden bewerken. Elk jaar werden door verloting de agrariërs aangewezen die er met veel geploeter een schamel bestaan bij elkaar konden scharrelen.

Nu wordt de polder beheerd door Natuurmonumenten en broeden straks in het voorjaar weer de grutto, tureluur en kemphaan in het groene, malse gras. Dat doen ze gedeeltelijk op een ondergrondse gasopslag. Tussen 1972 en 2007 werd zo’n beetje in het hart van de polder nog gas gewonnen, maar sinds 2014 is het gasveld als opslag in gebruik.

De Viaanse Molen hielp bij het droogmalen van het Bergermeer.

Met aan de horizon de duinen wandelen we richting Bergen. We passeren o.a. landgoed Karperton, honderd jaar geleden aangelegd als zomerverblijf voor de vrouw van de Amsterdamse koffiemakelaar Moritz Jüdell. Door de crisis van de jaren dertig werd de familie verplicht het landgoed om te turnen naar een natuurbad, dat in 1933 voor het publiek werd geopend. Een jaar later nam Hendrik Pesie de exploitatie over, maar die samenwerking duurde door een meningsverschil over het beleid maar kort. Pesie begon daarop voor zichzelf en liet aan de Bergerweg een compleet nieuw, 4000 m2 grote zwemaccommodatie aanleggen met zon- en sportterreinen, duikplanken en springtorens. Een sensatie in die tijd en het natuurbad genoot dan ook bekendheid in heel Nederland. Toen in 1980 het doek viel, verhuisden de speeltoestellen van De Bedriegertjes naar het terrein van het voormalige Pesiebad en ging het recreatiepark verder onder de naam De Batavier.

Verderop komen we langs het Ecodorp dat gevestigd is op een voormalig militair terrein dat ook een landingsbaan had. Nu leeft er een woon-werkgemeenschap die natuur, duurzaamheid, gezond voedsel en kunst hoog in het vaandel heeft staan. Helaas nog steeds wel hermetisch afgesloten… Nadat we het sportpark van Bergen zijn gepasseerd, volgen we de Bergerringvaart terug naar Alkmaar. We komen niet alleen langs de banen van de Noordhollandse Golfclub, maar passeren ook de Viaanse Molen, eens een droogmaler van het Bergermeer. Weer onder de ringweg door zien we links de woonwijk Bergerhof die in de laatste oorlog werd gebouwd om vluchtelingen uit het geëvacueerde Den Helder te huisvesten.

De Oude Kwekerij is een park dat op wordt onderhouden door de omwonenden zelf.

De route leidt ons De Oude Kwekerij binnen. Eens de stadskwekerij van Alkmaar, maar sinds een paar jaar een park

waarbij de bewoners zelf hebben mogen meedenken over de inrichting. Ze hebben ook meegewerkt aan de aanleg en helpen bij het onderhoud. Het park heeft een openluchttheater, natuurspeelplek en sportveld. Typisch voorbeeldje van Alkmaars teamwork. Net als in 1573, toen de inwoners zij aan zij stonden om de Spanjaarden met kokend teer en brandende takkenbossen te verdrijven. Want als het moet, staan ze hun mannetje in Alkmaar!

Groene route vanaf startpunt Alkmaar station (10,5 km) Start aan de noordkant van NS-station Alkmaar in de

Wognumsebuurt. U start bij 21 en gaat via 22-23-57-58-59-60- 61-25-24-22 en weer terug naar 21. De route is geheel met groene pijlen bewegwijzerd.

Honden aangelijnd toegestaan. 25% onverhard. Onderweg geen horeca.

Meer wandelen in Noord-Holland:

http://www.wandelnetwerknoordholland.nl

U kunt ook starten bij de Viaanse Molen.