Wandelnetwerk Noord-Holland

Beverwijk ligt niet alleen onder de rook van Tata Steel, een groot deel van de bevolking vindt er ook werk. Ze komen uit alle windstreken: Drenthe, Brabant, Italie, Spanje, Turkije en Marokko. Dat geeft de stad een exotisch tintje.

Tekst en foto’s Joop Duijs

Het station van Beverwijk

Eens was Beverwijk een belangrijke vesting, met liefst drie kastelen, in de strijd van Hollandse edelen tegen de weerbarstige West-Friezen. Nu ligt de stad onder de rook en invloed van Tata Steel. Rond het centrum van Beverwijk tref je oude arbeiderswijken met allerlei nieuwbouw, terwijl je richting de duinen statige villawijken treft.

In Kennemerland wordt al eeuwen geleefd. Rond 800 n. Chr. was het gebied nog bezet door de Vikingen, maar zo’n tweehonderd jaar later ging het eigendom over naar de abdij van Egmond. Door die kerkelijke invloed heette Beverwijk toen Sint-Agatha, vernoemd naar een meisje dat vanwege haar christelijke geloof door de Romeinen werd vermoord en daarom later heilig verklaard. Er is niet alleen een kerk en woonwijk naar haar vernoemd, Sint-Agatha is ook de patroonheilige van brandwonden en niet geheel toevallig is dan ook het Brandwondencentrum in Beverwijk gevestigd.

Dat ziekenhuis ligt tegenover het trein- en busstation vanwaar we eerst het centrum ingaan. We lopen de Breestraat in, die recent een ware facelift heeft ondergaan. Al in de middeleeuwen werden hier week- en jaarmarkten gehouden; rechten die nog door Floris V zijn verleend.

De Grote Kerk

De Breestraat uit wandelen we het oude centrum in dat in de jaren tachtig flink op de schop is gegaan. Oude verwaarloosde hofjes en huizen werden gesloopt en vervangen door kleinschalige woonwijken. En dat was nodig ook, want de Hoogovens, nu Tata Steel, zat te springen om personeel.

De Bisschoppelijke Kweekschool, waar nu wordt gewoond.

De oorspronkelijke bevolking was tuinder; een hard en onzeker bestaan. De keuze voor een vast inkomen met vakantiedagen bij Hoogovens was dan ook makkelijk gemaakt. Maar de Hoogovens haalde ook Brabanders, Friezen, Drenten en Groningers naar de Beverwijk, gevolgd door Spaanse en Italiaanse gastarbeiders in de jaren zestig, terwijl later ook Marokkanen en Turken naar hier kwamen. Multiculti bevolking dus. 

In Huize Westerhout is nu brasserie De Smaekkamer gevestigd.

Als we de Grote Kerk zijn gepasseerd, die wordt gebruikt door de protestanten, zien we ook de invloed van de katholieken die hier tot zo’n vijftig jaar geleden heel nadrukkelijk aanwezig waren. Zo komen we langs de Bisschoppelijke Kweekschool, maar eens stonden er ook een internaat, kleuterschool en ulo. In de in 1970 gesloten kweekschool wordt nu gewoond, terwijl de overige gebouwen plaats maakten voor nieuwbouw. Opvallend is het grote aantal winkels dat nog steeds overal in de oude buurten is gevestigd.

Langzamerhand wandelen we de buitenwijken in, waar we fraaie vrijstaande villa’s uit jaren ’20 en ’30 van de vorige eeuw zien. Al in de 17e eeuw lieten rijke kooplieden hier mooie landhuizen bouwen. Ook buitenplaats Duynwyck werd in die tijd aangelegd. Nu zien we nog twee wat verpauperde, bakstenen pijlers met de naam erop; alleen het voormalige koetshuis en tuinmanswoning staan nog overeind. Achter de voormalige buitenplaats slaat men nu een balletje op tennispark Duinwijck. Als we de Zeeweg, de voormalige doorgaande weg naar Wijk aan Zee, verder volgen passeren we Museum Kennemerland waarna we de nieuwbouw inwandelen. Na zo’n twee kilometer zien we een aantal lunetten, verdedigingswerken die na de Engels-Russische invasie in 1799 zijn gebouwd om inname van Amsterdam te voorkomen.

Een oude munitiebunker als herinnering aan de laatste wereldoorlog.

Via een volkstuinencomplex en de gemeentelijke begraafplaats wandelen we de Breesaap in, een eeuwenoud gebied met duinen en bossen dat nu voor een groot deel is opgeslokt door Tata Steel. In Museum Kennemerland is een expositie waar goed is te zien hoe het landschap er ooit uitzag. De zand- en schelpenpaadjes en duinmeertjes hier zijn aangelegd als compensatie voor de aanleg van de Westelijke Randweg.

Nog altijd ligt er mogelijk munitie in park Westerhout...

Verderop passeren we twee munitiebunkers. Overblijfselen van het enorme verdedigingswerk dat onderdeel was van de Festung IJmuiden die de haven en sluizen moesten beschermen tegen geallieerde luchtaanvallen en een mogelijke invasie. Wijk aan Zee werd in ’43 zelfs ontruimd en in ’44 werd ook een deel van Beverwijk geevacueerd. Nog altijd wordt er munitie gevonden, waarschuwen borden bij het betreden van het aangrenzende park Westerhout waar de Scheybeek meandert. We nemen even een kijkje bij Huize Westerhout waarin nu brasserie De Smaekkamer is gevestigd. Het landhuis stamt uit 1896, maar de geschiedenis van Westerhout gaat terug tot de vroege zeventiende eeuw. Het hoofdhuis en de dienstgebouwen zijn inmiddels rijksmonumenten.

De Scheybeek meandert ook door het Westerhout.

Tegenover het park passeren we een leuke kinderboerderij waarna we verderop via park Scheybeek oversteken terug naar het station. Het park is rond 1620 ontstaan en grensde aan het Wijkermeer dat onderdeel was van het IJ, dat toen nog in open verbinding stond met de Zuiderzee en de Schermer. Het meer werd met de aanleg van het Noordzeekanaal halverwege de 19e eeuw ingepolderd. Het in uitstekende staat verkerende landhuis was tussen 1946 en 1965 in gebruik als gemeentehuis.

erderop zien we de Breestraat weer, waar tijdens de feestweek in augustus nog ieder jaar kortebaandraverijen worden gehouden. Ze houden hier wel van een feestje. In de tijd dat ook Joost van den Vondel nog regelmatig op bezoek kwam in Scheybeek was het zo’n gezellige boel dat de oever van een deel van de beek Scheybeek kon worden bekleed met op elkaar gestapelde aardewerken jeneverkruiken!

Huize Scheybeek waar ook Joost van den Vondel wel eens logeerde.

Buitenplaatsroute Beverwijk vanaf startpunt Westerhoutpark (9km)

Honden aangelijnd toegestaan. Wij startten bij station Beverwijk. U begint bij 34, gaat naar 33 - 37 – 35 – 30 - 29 – 7 – 8 – 36 – 31 - 32 – 34. Onderweg en in het centrum van Beverwijk kunt u genieten van een lekker hapje of drankje bij een van de vele horecagelegenheden. Tot en met juni 2017 bieden Brasserie Grand Café de Smaeckkamer (gevestigd in Huize Westerhout) en Restaurant Fozzies u op vertoon van de wandelapp of een geprint routekaartje een aantrekkelijke korting. Kijk op

http://wandelnetwerknoordholland.nl/content/route_detail.php? menu=4&tpd=11118 voor de actuele aanbiedingen.

U kunt ook starten tegenover de kinderboerderij aan de Westerhoutweg 18.